HÀI HÒA MÀU SẮC VỚI LỐI SỐNG
Dường như những trao đổi về màu sắc nói chung và sắc màu cho không gian sống nói riêng luôn diễn ra sôi nổi và đa chiều, đa sắc, nên ý kiến các khách mời Bàn Tròn kỳ này khá đa dạng về biểu hiện. Tuy nhiên, nổi lên cảm quan chung trong các ý kiến bàn luận vẫn là câu chuyện về sắc thái lối sống hướng đến sự hài hòa, cân bằng.
#1 Hiện nay, khá phổ biến khái niệm màu sắc không phải là hằng số cố định, mà là “biến số” thay đổi theo tâm trạng, cảm xúc, thời điểm… linh hoạt và đa dạng. Anh ( chị) nghĩ sao về quan điểm này xét theo góc độ chọn lựa và sử dụng màu sắc nơi không gian sống?
- ANNIE NGUYỄN, NHÀ THIẾT KẾ NỘI THẤT, GIẢNG VIÊN
Phần lớn thông tin con người tiếp nhận xử lý từ thế giới bên ngoài là thông tin hình ảnh, mọi thứ chúng ta thấy đều mang màu sắc, cộng hưởng từ nhiều yếu tố, do đó chọn màu thực ra chính là chọn những gì nhận thức của chúng ta hiểu và chấp nhận. Khoa học chứng minh con người chưa hoàn toàn thấu hiểu sự phức tạp trong tác động của màu sắc đến nhận thức. Từ không gian đến thời gian, từ cụ thể đến trừu tượng… nhiều tầng bậc thụ cảm khác nhau do sự tương tác đa dạng ở nhiều khía cạnh trong cuộc sống: văn hóa, phong cách, sở thích, sức khỏe thể chất, sức khỏe tinh thần, không gian sinh hoạt…
Ngành tâm lý học màu sắc (Color psychology) diễn giải mối liên quan giữa màu sắc, nhận thức và tâm lý con người. Đối với các nhà thiết kế nội thất khi bắt tay vào một dự án mới, việc gây “đau đầu” chính là nghiên cứu các quan hệ về không gian với con người và màu sắc, để tìm ra được “bảng màu” phù hợp cho giải pháp thiết kế. Nghĩa là nếu không thực sự nghiêm túc chọn lựa và tính toán màu sắc cho nhà cửa theo các quy luật khoa học, tác động tâm lý… thì rất có thể giải pháp sẽ khó đạt hiệu quả thích dụng và thẩm mỹ.
- ThS.KTS TRẦN ĐĂNG LỘC PHÚ:
Chọn lựa là để sử dụng, cho nên một màu sắc cụ thể chính là một hằng số mang trong mình các nguyên tắc phối kết, đặc tính thụ cảm và hiệu quả tương ứng trong không gian. Tuy nhiên quan điểm màu sắc là “biến số” thay đổi linh hoạt cũng rất đúng, bởi màu sắc còn chịu nhiều yếu tố khác tác động, trong đó có cả khách quan lẫn chủ quan. Và “biến số” mà chúng ta nói ở đây mang tính tương đối trong cảm quan của mỗi người, so với hằng số tuyệt đối của màu sắc như như gốc màu (hue), giá trị màu (value), sắc độ (scheme), độ bão hòa (saturation), tương đồng (analogous), tương phản (complementary)… mang tính vật lý, công nghệ.
- HỌA SĨ, NHÀ THIẾT KẾ ƯỚT MI: cùng với sự thay đổi của thời đại, màu sắc cũng không thuần túy mang ý nghĩa biểu đạt cố định mức độ cảm nhận đẹp xấu, hay thông số kỹ thuật, vật lý, kiểu như màu nóng, màu lạnh nữa, mà còn là màu của ký ức, màu gợi đam mê, màu cho niềm vui… Khi tôi ngắm những mảng tường sơn hồng của kiến trúc sư Louis Baragan, tôi thấy ở đó cả một trời Caribe nắng gió, thấy điệu đà quyến rũ, thấy nồng nàn thu hút rất nam tính, ai nói màu hồng chỉ dùng cho giới nữ nào? Nơi không gian sống của con người, màu vật liệu đi với màu thời gian. Không gian 3D không thể chỉ là màu mấy bức tường phẳng. Và chiều thứ tư – thời gian – trong không gian lại càng vô chừng về độ cảm nhận, cảm xúc của con người. Màu sắc biến đổi như một biến số linh hoạt chính bởi vì màu sắc sinh ra từ cuộc sống chúng ta không ngừng biến đổi.
#2 Anh (chị) nghĩ sao về việc mỗi người hiện nay có thể tạo lập một “bảng màu riêng”, như một trào lưu “cá nhân hóa” trong chọn lựa màu sắc, vốn đã định hình trong thời trang hay hàng tiêu dùng, nhưng có vẻ chưa rõ rệt trong màu sắc nhà cửa, nội ngoại thất ?
*HỌA SĨ, NHÀ THIẾT KẾ ƯỚT MI: Mình sẽ chọn màu trắng với các sắc độ khác nhau, trắng kem, trắng xám, trắng sữa… cho không gian sống của mình, nhưng không phải theo cá nhân chủ quan. Vì là người yêu màu sắc nên màu trắng đối với mình sẽ làm “phông nền” hoàn hảo cho các màu khác nhau của vật dụng, phụ kiện, tranh ảnh hay trang thiết bị trong nhà. Và mình còn chọn màu nào mà gia đình mình ưa thích nữa chứ! Việc khai thác các sở thích cá nhân theo mình rất quan trọng, vì nếu chúng ta còn chưa yêu không gian mình sống, chưa có động lực để chăm chút, biến đổi và tận hưởng góc sống của mình, thì màu sắc sẽ là một trong các “chìa khóa” để mở cửa nguồn cảm hứng cho mình.
Tuy nhiên, cảm hứng, tùy hứng hay ngẫu hứng thì vẫn phải lấy yếu tố cân bằng làm nền tảng. Khi chưa hiểu tường tận về màu sắc thì ta thường theo những cẩm nang, bảng màu có sẵn để chọn lựa cho chuẩn, tránh bị sai. Khi biết cách dùng màu qua thực tế rồi thì ta bắt đầu thử nghiệm nhiều hơn. Và khi sống cùng màu sắc, sáng tạo với màu sắc… thì ta sẽ có những pha trộn táo bạo, thậm chí phá vỡ quy tắc. Nhưng rồi vẫn có một sự cân bằng hài hòa nhất định nằm trong từng nấc thang thay đổi nhận thức của mỗi người. Cân bằng động, cân bằng trong thế vượt thoát, cân bằng theo tỷ lệ phù hợp… sẽ giúp nơi chốn sáng tạo của ta thăng hoa hơn. Ta sống trong không gian, chứ không đơn giản là chỉ nhìn ngắm hay giao tiếp với tác phẩm nghệ thuật thuần túy. Cái hay và cái khó cũng nằm ở chỗ đó.
ANNIE NGUYỄN, NHÀ THIẾT KẾ NỘI THẤT, GIẢNG VIÊN: Cá nhân hóa về màu sắc trong cuộc sống thực ra đã hình thành từ lâu, do gần đây thông tin bùng nổ nên thấy phổ biến hơn mà thôi. Trong văn hóa của nhiều nước, những bảng màu cá nhân thường xây dựng từ quy luật chung, tâm thức của tập thể, gắn với huyền thoại, tôn giáo và cả những diễn giải nghệ thuật, triết lý sâu xa. Ví dụ như bảng màu ấm nóng với màu đỏ làm chủ đạo được nhiều nền văn hóa tôn vinh Lửa, thể hiện độ mạnh mẽ, sự can đảm hoặc sự may mắn, tương ứng một không gian tràn đầy năng lượng. Hay bảng màu lấy cảm hứng từ yếu tố mộc chủ yếu có gốc từ màu xanh lá, được gia giảm cường độ và sắc độ để tạo sự liên tưởng với cây cối ruộng đồng và núi rừng, mang đến sự yên bình và sảng khoái. Màu xanh lá giúp giảm áp lực, mở rộng các mao mạch, kích thích các tuyến nội tiết và làm giảm chứng mất ngủ, nên thường được sử dụng trong những công trình dịch vụ thiên về nghỉ dưỡng, điều trị sức khỏe như bệnh viện, spa, trung tâm trị liệu…
ThS.KTS TRẦN ĐĂNG LỘC PHÚ: Tôi thấy việc mỗi người tạo lập được “bảng màu riêng” của cá nhân mình trong thời trang hay tiêu dùng đó là một điều tốt. Vì qua đó họ thể hiện được tính cách, sở thích và gu thẩm mỹ của mỗi người mà không thể “đồng phục hóa” cho tất cả giống nhau được. Tuy nhiên trong việc lựa chọn màu sắc của nhà cửa, nội ngoại thất thì lại không dễ dàng tùy thích, vì chọn xong là phải chung sống lâu dài, không dễ cởi bỏ như thời trang hay đồ dùng. Các nhà tâm lý học đã kết luận rằng màu sắc liên quan tới hiệu quả và năng suất làm việc, hay chất lượng cuộc sống của nhóm người nhất định… Chính vì vậy, khi thiết kế nhà cửa cần phải biết những tác động và cảm xúc do màu sắc gây ra, để từ đó chúng ta có những lựa chọn và phối hợp hiệu quả. Sự hài hòa về màu sắc cần đi từ tổng thể đến chi tiết, đi từ nhu cầu ra giải pháp, ta sống thế nào ắt màu sắc của nhà mình sẽ “lộ ra” thế đó.
#3 Mùa trang hoàng nhà, hoàn thiện công trình cuối năm cũng gắn liền với giai đoạn chọn lựa màu sắc. Nhưng có vẻ giờ đây mọi người quá dễ dàng để tìm kiếm màu sắc hợp xu hướng và sở thích của mình. Vậy theo Anh (chị), vai trò của nhà chuyên môn hiện nay sẽ ra sao trong vấn đề này?
ThS.KTS TRẦN ĐĂNG LỘC PHÚ: Việc dễ dàng tham khảo tìm kiếm màu sắc hợp xu hướng, hợp với sở thích của mỗi người không đồng nghĩa với biết cách dùng các “kết quả tìm kiếm” sao cho chuyên nghiệp. Để hoàn thiện không gian một cách ấn tượng, lựa chọn màu sắc đạt được sự hài hòa là điều mà những nhà chuyên môn làm quen tay mỗi ngày, làm tốt nếu có “nhiệm vụ, đề bài” đủ tốt. Trong thời kỳ thông tin tràn ngập như hiện nay, vai trò của nhà chuyên môn không vì tư liệu tham khảo mà giảm nhẹ, trái lại tính độc đáo, cá tính thiết kế, năng lực thuyết phục… sẽ luôn cần đến mỗi khi các bên làm nhà đồng hành cùng nhau. Hãy nhìn một mảng đá mài ngoài công trường được gia chủ-kiến trúc sư-nhà thầu cùng nhau săm soi, chăm chút, thêm màu này, giảm sắc kia cho đến khi đạt mới thôi, đó chính là tính độc đáo trong nghề nghiệp đặc thù. Chọn màu cho chất liệu tại không gian cụ thể, chứ không đơn giản là một cái “chỉ tay” trên mảng bảng màu in sẵn, hay cái click chuột từ màn hình vi tính.
ANNIE NGUYỄN, NHÀ THIẾT KẾ NỘI THẤT, GIẢNG VIÊN: Rõ ràng màu sắc có thể chạm tới trái tim và tác động tới tâm lý hay nhận thức của chúng ta. Chúng có thể rất “lạnh lùng”, hay quá đỗi “dịu dàng”, có thể mang tính tiêu cực, hay ngược lại tạo năng lượng tích cực nếu có sự kết hợp mỗi giá trị màu khác nhau một cách khéo léo. Tôi tin rằng, cho dù có tra cứu bao nhiêu tư liệu tham khảo chăng nữa, chủ đầu tư khôn ngoan vẫn biết “xài” nhà thiết kế có nghề để khiến cho một bảng màu quen thuộc trở nên lạ mắt, độc đáo, thay đổi có lợi cho mình. Mỗi một chủ đầu tư sẽ có những “câu chuyện riêng” không ai giống ai, từ đó giúp cho các nhà thiết kế có “đất” để khai thác “cái riêng” cho từng giải pháp, không dễ sao chép hay lặp lại dù là giải pháp của chính mình đã từng làm. Sự sáng tạo của nhà thiết kế nằm ở việc “đọc-hiểu” được những “câu chuyện riêng” thông qua tính cách và tâm lý của khách hàng, từ đó điều phối và phóng tác ra những sắc màu nội thất đặc trưng riêng cho từng không gian.
HỌA SĨ, NHÀ THIẾT KẾ ƯỚT MI: Có câu “Có 2 điều cần ghi nhớ, điều một là khách hàng luôn đúng, điều hai là nếu họ sai thì xem lại điều một” giúp không lẫn lộn giữa làm nghệ thuật và dịch vụ xét về tư duy giao tiếp. Vẫn là con người đam mê nghệ thuật của mình, chỉ khác ở đối tượng mình “cung cấp dịch vụ, sản phẩm”, để nếu đó là khách hàng, lắng nghe luôn ưu tiên, còn nếu đó là chính mình, cũng cần phải lắng nghe tiếng lòng mong mỏi. Khi có sự lắng nghe và trao gửi qua lại, không ai có thể chèn ép ai, và khi mình trao cho khách hàng quyền chọn lựa, mình cũng nhận lại được quyền tham vấn. “Không gian sống của tôi, tôi thích màu này tôi muốn kiểu kia, anh chị là nhà chuyên môn hãy giúp tôi chọn lựa những điều gì thỏa mãn được các ý thích của tôi!”. Mọi người dễ dàng tham khảo tư liệu thì… tốt chứ. Có phải chính nhà thiết kế cũng tham khảo đủ thứ đó thôi. Tham khảo, chia sẻ, trao đổi… rồi đến lúc chúng ta phải chọn lựa. Nhà thiết kế giữa thời internet bùng nổ, thông tin lẫn lộn như hiện nay càng cần nhiều hơn kỹ năng chọn và lọc, đồng hành với khách hàng chứ đừng đồng… bóng, làm mình làm mẩy. Chọn lựa màu sắc cho nhà cửa, việc vui như thế, thú vị biết bao, làm sao phải xoắn!
Thế giới chưa bao giờ thiếu màu sắc, và những nơi chốn rực rỡ sắc màu luôn bật ra từ cảnh sắc, môi trường, con người nơi đó
Những sắc màu thuần Việt chưa bao giờ phai nhạt trên những tường rêu, mái cũ, thành cổ…
Màu của cây xanh, nắng gió, hoàn thiện thủ công theo xúc cảm… góp phần tạo nên màu của nơi chốn
Thời đại thay đổi kéo theo nơi chốn đổi thay, những phối kết màu nơi chung cư, nhà phố cũng dần hòa chung bảng màu của thế giới và thế hệ đang sống.
Thực hiện: KTS LÊ HUY
Ảnh: THÁI KHƯƠNG
Theo Tạp Chí Kiến Trúc Nhà Đẹp số Tháng 11/2022
Có thể bạn thích
Giới đầu tư đặt ra bài toán an toàn khi làm nhà, lựa chọn vật liệu xanh cho không gian sống lý tưởng
Dùng vật liệu xanh để xây dựng một không gian sống lý tưởng sẽ là xu hướng tất yếu của thời đại khi cả người dùng và giới đầu tư
Chọn và trang trí với đồ thủ công mỹ nghệ
KTNĐ – Bản thân đồ thủ công mỹ nghệ luôn chứa đựng nét đẹp và sự tinh xảo, giá trị vật chất lẫn tinh thần không hề ít, thậm chí
Thiết kế chung cư & những câu chuyện cần lưu ý
KTNĐ – Chung cư, một mô hình nhà ở đã phổ biến từ lâu tại các nước phát triển, đang trở thành một trong những đối tượng được chú ý