TỪ CẢM XÚC CHIỀU CUỐI NĂM

Bài Song Văn

Ảnh: QUANG TRẦN

Căn nhà này tuy kiến trúc sư thiết kế và xây dựng trong năm nay, thế nhưng hình ảnh của nó đã được anh hình thành bắt đầu từ một suy nghĩ, mong ước, dự tính cách đây đến hơn hai năm, vào một giây phút rất đặc biệt. Đó là một buổi tối muộn, anh trở về nhà sau một ngày tham gia vào các chuyến xe hỗ trợ lương thực cho bà con trong cơn đại dịch COVID-19. 

Trong một khoảnh khắc, kiến trúc sư đứng nhìn cha lom khom mở cổng cho mình, vào nhà là bước qua cái ranh giới bất ổn, đau thương, hoảng sợ của cuộc sống bên ngoài để trở về nơi trú ẩn, nơi nương náu, nơi giữ gìn sự bình an và hạnh phúc của mỗi con người. Trong anh bỗng lóe sáng những ký ức thân thương và đầm ấm nhất về nếp nhà. Đó là những ngày cuối năm khi cha mẹ anh chuẩn bị những cái Tết đơn sơ mà hạnh phúc. Ký ức ấy thoảng mùi pháo, mùi bông vạn thọ, mùi lá dong, bánh chưng…

Chính trong khoảnh khắc đó, anh đã mong muốn cất một căn nhà có không gian mở, giao hòa với thiên nhiên, chở che con người. Sẽ có một ngọn đồi nhỏ trồng cây mai tứ quý, rắc hạt cây vạn thọ dọc lối vào, đặt một cái phản cũ ở nơi sinh hoạt chung. Trong căn nhà đó, những chiều 30 Tết sẽ có một người con trai phụ ba mẹ dọn lại bàn thờ, mua thật nhiều giỏ bông mào gà xếp vây quanh. Và sau khi xong việc, anh ấy sẽ ngồi im đó thôi lặng ngắm sắc vàng óng ả của hàng vạn thọ… Rồi đợi khoảnh khắc chùng xuống của tiết giao mùa…

Và rồi, cơ duyên chợt đến khi một khách hàng đặt anh xây dựng cho bố mẹ mình một căn nhà trên một miếng đất sát cạnh bờ sông. Họ yêu cầu một không gian đơn sơ, mái lá và một phòng ngủ một mạc, để lâu lâu ông bà về nghỉ ngơi, được gần gũi với thiên nhiên, như thấy được quê xưa của mình… Khi đó, hình ảnh ngôi nhà mà anh từng tưởng tượng bỗng hiện ra, rành mạch, rõ ràng và trùng khớp như một điều kỳ diệu. Họ, chủ nhà và người thiết kế, đã gặp nhau ở đâu đó trong một vùng giao thoa ký ức. Từ đó mà anh gọi tên công trình của mình là Ôm trọn ký ức. 

Cái ký ức được ôm trọn trong một tình cảm bồi hồi đó trước tiên được thể hiện bằng một kết cấu ấn dụ nhẹ nhàng: một căn nhà nhỏ là khối nhà gỗ cũ làm phòng ngủ bằng gỗ cũ và vật liệu tái chế. Khối nhà này theo cách làm mộc giản dị xưa, nằm gọn trong lòng không gian của căn nhà lớn với những phần sinh hoạt cần thiết như phòng khách, phòng ăn, bếp. Một thiết kế theo kiểu mẹ bồng con, nhà trong nhà, đơn giản, nhẹ nhàng nhưng cũng rất lạ mắt, thú vị.

Theo đúng mạch tư duy, cảm xúc đi về với ký ức, căn nhà được tạo nên bởi những vật liệu mộc mạc như gỗ cũ, mây, đá mài, gạch gốm. Tỉ mỉ và chi tiết, nhà thiết kế còn bỏ công đi tìm những món đồ trang trí nội thất cũ như một chiếc phản xưa, những chiếc kệ tủ xưa, bộ bàn ăn cũ… Cả chiếc giường ngủ cũng là hình ảnh tái hiện của bộ phản gỗ thân quen…

Trong một tổng phổ hòa âm trầm mặc, tinh thuần như thế, những tấm kính màu mica kiểu xưa mang thêm những nốt vui. Ánh sáng vào nhà từng giờ khắc khác nhau lọc qua những ô màu khiến nội thất được nhuộm ánh màu kỳ diệu, lúc trầm lúc bổng, gợi nhớ nếp xưa ngày cũ trong hồi ức.

Những bức tranh kiếng, những câu chuyện trên tranh trong nhà, trên những chiếc xe bán hủ tíu quen thuộc… là phần sắc màu nỗi nhớ tuổi thơ của những ai sinh ra và lớn lên trong nếp nhà Nam Bộ ven phố chợ, dọc bờ kênh. Dù chỉ là chi tiết trang trí nho nhỏ thôi, nhưng để ý chút xíu sẽ thấy trong đó một nỗ lực trọn vẹn của người thiết kế nhằm đưa ngôi nhà hòa vào vùng ký ức không chỉ của riêng một người, một gia đình, hay một thế hệ…

Gửi lại vùng ký ức ta trao về em
Một ngày đầy nắng
Nụ cười người mỗi lúc mây tan vào đêm
Một ngày người ghé thăm
Và ngày mai nắng như nhạt hơn
Và ta thức dậy như đã lớn (*)

Trong bóng trầm mặc mà xao động của đôi ba ngày cuối năm đong đầy cảm xúc, những bông lay ơn đỏ thắm trên bàn ăn, bàn khách, những chậu cúc vàng rực ngay ngắn ngoài hiên, những miếng giấy đỏ tươi dán lên trái dưa hấu xanh bóng dường như đã hoàn thành các công đoạn cuối cùng… Tất cả, dường như đã đủ đầy, chỉ chờ giang tay đón những người con, những chủ nhân sẵn lòng trở về với những ký ức thân thương nhất, về một mùa vui: Mùa Tết.

(*): Lời bài hát Vùng ký ức, nhóm nhạc Chillies

Căn nhà được mở ra cả bên về phía khu vườn với những cây trái dân dã, gần gũi, thân quen với những người con xa quê 

Hai hàng hiên nhà rộng rãi, nét đặc trưng nhà Việt nào, tạo khoảng tiếp nối trong ngoài nhẹ nhàng 

Dường như mưa nắng từ ngoài luôn dễ dàng ghé thăm…

Dường như bóng dáng ký ức thêm trong trẻo, rực tươi hơn khi lọc qua các ô kính sắc màu

Mặt bằng trệt, mặt bằng tổng thể khu đất và ngôi nhà.

Thông tin công trình:

ĐỊA CHỈ: TAM ĐA THỦ ĐỨC

THIẾT KẾ QBI – CORP

Theo Tạp Chí Kiến Trúc Nhà Đẹp – Chuyên mục Chốn riêng Số Xuân 2024